Wat al eventjes achter stellingen verstopt stond, kreeg begin deze week een nieuwe voorgevel. Sinds maandag hangt er een Palestijnse kunstwerk ‘Rooted in Resilience’ aan het café van VIERNULVIER in Gent. Het kunstwerk verspreidt zich over een oppervlakte van 500 vierkante meter en blijft hangen tot eind augustus.
Het initiatief kwam vanuit VIERNULVIER. Het kunstcentrum wil de mensen aansporen om steeds kritische reflecties te maken. Ze nemen hierbij geen standpunt in, maar hopen wel een gesprek te starten. Hamza Abu Ayyash maakte het kunstwerk in opdracht van VIERNULVIER.
Dit is een activistische vorm van kunst en pakt sociale en politieke kwesties aan. Het creëert een publiek bewustzijn en publiek debat. Hierbij rijst de vraag, in welke mate draagt het activistische kunstwerk bij aan de publieke gewaarwording.
Wat denkt de Gentenaar
Lena, Sam en Marjan zijn drie studenten Geschiedenis. Ze drinken een koffietje op het terras tegenover het café van VIERNULVIER. “Gisteren hebben we het gezien en dan was het ons wel opgevallen”, zegt Lena.
Ze hadden onderling al hun mening gewisseld over wat het zou kunnen zijn. “Ik was gewoon blij dat die stelling mooi was weggestoken, eigenlijk”, lachten ze. “De lokale politici ondernemen weinig en vestigen geen aandacht op de genocide”, klinkt het. Ze zijn blij dat de cultuursector hier wel rekening mee houdt.
Ives liep voor het eerst voorbij het kunstwerk. Hij had het al vernomen in de krant, maar kon het nu in het echt zien. “Ik vind het geslaagd, ja”, zegt hij. Het initiatief is nodig, “alle beetjes helpen met de oplossing van het conflict”. Hij moet spontaan denken aan de poppies die symbool staan voor de Eerste Wereldoorlog.
Moeder Helena en dochter Frédérique lopen naar huis met de boekentas op de rug. Ook bij hen vielen de klaprozen op. “Het lijkt op een Arabisch geschrift. Ik zou denken iets met Gaza. Een soort oproep om de oorlog te staken”, denkt ze luidop. Beiden was het kunstwerk hen nog niet opgevallen, maar het verdict is duidelijk “Ik denk dat het belangrijk is dat het onder de aandacht blijft en dat er stemmen leven die blijven vragen naar een goede oplossing.”
Jan, een voorbijganger die het kunstwerk al had gezien in de krant, vindt het indrukwekkend, mede door de grootte. “Negeren is niet mogelijk,” stelt hij.
“Het komt meerdere keren ter sprake in gesprekken met anderen.“ Toch twijfelt hij of het iedereen bereikt: “Veel mensen lopen er waarschijnlijk achteloos voorbij, maar het is zeker een goede poging.”
Voor andere passanten was het kunstwerk onbekend. Ronny komt af en toe nog naar Gent en stopte om op te kijken naar het spandoek. Het viel hem op door de grootte, maar hij had er nog niet van gehoord.
Kunst als dialoog
Hoogleraar-emeritus Lieven De Cauter (KU Leuven) zegt dat een kunstwerk dat aandacht krijgt ook altijd een discours is. We schrijven er artikels over. We lezen die artikels. We gaan naar het kunstwerk kijken, waardoor we erover nadenken en spreken. Dat allemaal is het discours.
“Het kunstwerk is een beginpunt en een vertrekpunt van een gesprek. En daar kan veel gebeuren”, zegt Prof. De Cauter.
Enerzijds kan kunst voor zich spreken. Kunstenaars zoals Banksy spreken het publiek aan met een duidelijke boodschap. Andere kunstwerken gaan iets subtieler te werk.
Professor De Cauter gaat verder, “Je moet erover nadenken. Het is een beetje een puzzel. Als toeschouwer moet je zeggen, ‘wat betekent dit?’. En dat is een goed teken en een typische artistieke strategie.”
De impact van kunst
Professor Pascal Gielen van de UAntwerpen zegt dat oorlogsjournalistiek twee kanten kent. “De media volgen meestal twee scenario’s. Eén is het mededelen van objectieve feiten over de condities aan het front of omstandigheden waarin mensen moeten werken.”
“Een andere probeert ons emotioneel te raken, empathie op te wekken met beelden. Beelden van gewonden, beelden van dode kinderen, gebombardeerde streken, enzovoort.” Deze shock blijft niet werken waardoor kunstenaars esthetiek gebruiken die wél raakt en aanzet tot actie.
Subtiele kunst kan er voor zorgen dat mensen er gewoon voorbij lopen. Confronterende kunst kan anderzijds té confronterend zijn zegt Professor Gielen. “Mensen moeten onmiddellijk door het beeld geraakt worden of nieuwsgierig gemaakt worden. In dit geval is dat voor een bepaalde sociale klasse. Ik herken dat er iets Arabisch op stond, maar heel veel mensen herkennen dat zelfs niet.”
Je belicht hier een goed zaak! Bedankt!